Co warto wiedzieć [FAQ]

Krew mogą oddać:
– osoby od 18. do 65. roku życia, które ważą co najmniej 50 kilogramów;
– osoby, u których w ciągu ostatnich 6 miesięcy nie wykonano tatuażu, przekłucia uszu lub innych części ciała;
– osoby, które w ciągu ostatnich 6 miesięcy nie miały wykonanych;
– diagnostycznych badań i zabiegów endoskopowych (gastroskopii, panendoskopii, artroskopii, laparoskopii);
– osoby, które w ciągu ostatnich 6 miesięcy nie były leczone krwią lub jej składnikami.

Twoja krew zostanie zbadana, aby stwierdzić, czy nie jesteś zakażony/a kiłą, AIDS, żółtaczką zakaźną B lub C. Jeśli test wypadnie dodatnio, nie zostanie przetoczona. Jednak przy każdej infekcji pomiędzy momentem zakażenia i chwilą, gdy staje się możliwe wykrycie go drogą badań laboratoryjnych, upływa pewien czas. W tym okresie w żadnym wypadku nie wolno oddawać krwi, ponieważ może być źródłem zakażenia, chociaż testy laboratoryjne są jeszcze ujemne. Nie oddawaj więc krwi, jeżeli przez ryzykowne kontakty lub zachowania naraziłeś/aś się na niebezpieczeństwo.

Ryzyko stwarzają:
– wcześniej lub aktualnie stosowane narkotyki w postaci zastrzyków;
– kontakty seksualne z osobami stosującymi narkotyki w postaci zastrzyków.
– kontakty seksualne z wieloma partnerkami/partnerami.
– kontakty seksualne z partnerem/partnerką, których znasz od niedawna.
– kontakty seksualne w celu zarobkowym.
– kontakty seksualne z osobami, u których testy w kierunku AIDS, kiły lub żółtaczki zakaźnej B lub C wypadły dodatnio.

Zdajemy sobie sprawę, że zadając te pytania wkraczamy w Twoją sferę prywatną. Jednak niewielkie ryzyko przeniesienia zakażenia drogą krwi można dalej zmniejszyć jedynie wtedy, gdy będąc dawcą dokładnie przemyślisz opisane tu sytuacje i skrupulatnie odpowiesz na postawione pytania. Twoje dane będą traktowane poufnie. Przy pozytywnych wynikach badań (wskazujących na infekcję) zostaniesz o tym poinformowany/a przez lekarza.

Dyskwalifikacja Stała (BEZWZGLĘDNE PRZECIWWSKAZANIA DO ODDANIA KRWI):

• choroby układu krążenia, między innymi:
  – wady serca (poza wadami wrodzonymi całkowicie wyleczonymi),
  – choroba niedokrwienna mięśnia sercowego,
  – stan po zawale,
  – niewydolność krążenia,
  – miażdżyca znacznego stopnia.
• choroby pochodzenia naczyniowo-mózgowego (np. stan po udarze mózgu)
• przewlekłe choroby naczyń obwodowych (choroby tętnic, nawracające zapalenia żył)
• choroby zakaźne tj. WZW typu B, WZW typu C
• Żółtaczka pokarmowa i każda żółtaczka o niejasnej etiologii
• Babeszjoza
• Kala Azar (leiszmanioza trzewna)
• Trypanosoma Crusi (gorączka Chagasa)
• Promienica
• Tularemia
• HLTV I/II retrowirus uważany za czynnik wywołujący białaczkę/chłoniak z komórek T u dorosłych – występuje endemicznie w południowej Japonii i basenie Morza Karaibskiego
• poważne choroby układu pokarmowego (w tym schorzenia wątroby), oddechowego, moczowego, nerwowego
• poważne choroby skóry (w tym łuszczyca)
• choroby układowe np. kolagenozy
• nowotwory złośliwe
• choroby krwi i układu krwiotwórczego, zaburzenia krzepnięcia w wywiadzie
• choroby metaboliczne i układu endokrynnego np. cukrzyca, choroby tarczycy, nadnerczy itp.
• nosicielstwo wirusa HIV oraz zespół nabytego upośledzenia odporności (AIDS)
• przynależność do grup, które ze względu na swoje zachowania seksualne są szczególnie narażone na zakażenie poważnymi chorobami, mogącymi przenosić się drogą krwi w tym:
  – narkomani
  – osoby uprawiające prostytucję
  – osoby często zmieniające partnerów seksualnych
  – osoby mające partnerów seksualnych z wyżej wymienionych grup
  – lekozależność, alkoholizm
  – choroba Creutzfeldta-Jakoba (CJD) u osoby lub w rodzinie
  – przebycie przeszczepu rogówki, opony twardej, leczenie w latach 1958-1986 hormonem wzrostu uzyskanym z ludzkich przysadek
  – przebywanie w okresie od 01.01.1980 r. do 31.12.1996 r. łącznie przez 6 miesięcy lub dłużej w Wielkiej Brytanii, Francji, Irlandii
  – przebycie malarii (chyba, że badania immunologiczne lub metodami biologii molekularnej dają wyniki negatywne)
  – zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane używaniem substancji psychotropowych.

Krwiodawstwo jest oparte na zasadzie dobrowolnego i bezpłatnego oddawania krwi. 
→ Osobie, która została zarejestrowana w jednostce organizacyjnej publicznej służby krwi i oddała bezpłatnie krew przysługuje tytuł “Honorowy Dawca Krwi” oraz możliwość uzyskania legitymacji HDK;
→ Krwiodawca może uzyskać bezpłatnie krewkartę;
→ Satysfakcja, że komuś mogliśmy pomóc,
→ Posiłek regeneracyjny po oddaniu krwi lub jej składników o wartości kalorycznej 4.500 kalorii (tj.: 9 czekolad, 1 sok),
→ Zwolnienie z pracy/szkoły w dniu, w którym oddaje się krew, i na czas okresowego badania lekarskiego dawców krwi na zasadach określonych w odrębnych przepisach: zwrot utraconego zarobku na zasadach wynikających z przepisów prawa pracy;
→ Dwudniowe zwolnienie od pracy w dniu oddania krwi i następny na czas okresowego badania lekarskiego z zachowaniem prawa do wynagrodzenia (do godz. 24:00 w dniu oddawania krwi), w przypadku wykonywania szczególnie niebezpiecznych zawodów lekarz może wydać zwolnienie na całą dobę;
→ W uzasadnionych przypadkach zwrot kosztów przejazdu do najbliższej jednostki organizacyjnej publicznej służby krwi, w której oddaje się krew na zasadach określonych w przepisach w sprawie diet i innych należności z tytułu podróży służbowych na obszarze kraju, koszty te ponosi jednostka organizacja publicznej służby krwi;
→ Publiczna służba zdrowia zapewnia anonimowość dawcy krwi. Oznakowanie opakowań krwi i preparatów krwiopochodnych nie może zawierać danych umożliwiających identyfikację dawcy przez biorcę lub inną osobę bądź jednostkę organizacyjną inną niż jednostka organizacyjna publicznej służby krwi (art. 13 ustawy o publicznej służbie krwi);
→ Ulga podatkowa z tytułu darowizn przekazanych na cele krwiodawstwa. Podatnik, który w roku podatkowym oddał honorowo krew, ma prawo skorzystać ze specjalnej ulgi dla honorowych krwiodawców. Odliczenie dokonuję się od dochodu (przychodu). Wysokość ulgi zależy od ilości oddanej krwi. Wysokość ulgi obliczamy mnożąc ilość faktycznie oddanej honorowo krwi (lub osocza) przez przyjęty dla tej ulgi przelicznik, w postaci obowiązującego ekwiwalentu pieniężnego za 1 litr pobranej krwi, tj. 130 zł. Odliczenie z tego tytułu nie może przekroczyć kwoty stanowiącej 6% dochodu (w przypadku „ryczałtowców” 6% przychodu), wykazanego w zeznaniu. Zobacz darowizny na cele krwiodawstwa;
→ Leki ze zniżkami. Po otrzymaniu tytułu Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi możliwość kupowania NIEKTÓRYCH leków ze zniżkami;
→ Po otrzymaniu tytułu Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi możliwość skorzystania poza kolejnością z ambulatoryjnych świadczeń zdrowotnych w placówkach ZOZ-ów;
→ Po otrzymaniu tytułu Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi i oddaniu określonej ilości krwi lub jej składników możliwość uzyskania zniżek w komunikacji miejskiej (różne przepisy w innych miastach)*,
→ Krwiodawca może uzyskać bezpłatne wyniki badań laboratoryjnych,
→ „Dawcom w Darze”,

* Warszawa
Uprawnieni: Honorowi dawcy krwi, którzy oddali bezpłatnie:
18 litrów krwi pełnej – mężczyźni,
15 litrów krwi pełnej – kobiety,
lub odpowiadającą tej objętości ilość innych jej składników.

Dokument poświadczający uprawnienia: Odpowiedni wpis w legitymacji Honorowego Dawcy Krwi wraz z dowodem tożsamości.
Ulga: 100%

ODZNAKI ZASŁUŻONY HONOROWY DAWCA KRWI
(dawniej) III stopnia
– kobiety po oddaniu 5 l krwi
– mężczyźni po oddaniu 6 l krwi

(dawniej) II stopnia
– kobiety po oddaniu 10 l krwi
– mężczyźni po oddaniu 12 l krwi

(dawniej) I stopnia
– kobiety po oddaniu 15 l krwi
– mężczyźni po oddaniu 18 l krwi

Dyskwalifikacja czasowa

• okres miesiączkowania i do 3 dni po zakończeniu;
• 7 dni po zabiegu usunięcia zęba, leczeniu przewodowym i innych drobnych zabiegach chirurgicznych;
• do następnego dnia po leczeniu zęba i wizycie u higienistki stomatologicznej;
• 6 miesięcy w przypadku większych operacji i innych zabiegów medycznych wykonywanych sprzętem wielokrotnego użytku i przebiegających z naruszeniem skóry lub błon śluzowych;
• 6 miesięcy po wykonaniu tatuażu, akupunktury, zakładaniu kolczyków, itp.;
• 6 miesięcy od zabiegu endoskopii;
• 6 miesięcy od zabiegu: gastroskopii (wziernikowanie żołądka);
• bronchoskopii (wziernikowanie drzewa oskrzelowego), rektoskopii (wziernikowanie odbytu);
• czas do pełnego wyleczenia w przypadku ostrych chorób: (np.: układu pokarmowego, moczowego, oddechowego);
• okres, gdy wartość ciśnienia tętniczego nie mieści się w granicach 90/60 – 180/100 mm Hg;
• 2 lata po wyleczeniu gruźlicy i otrzymaniu od lekarza ftyzjatry; zaświadczenia o wyleczeniu;
• choroby zapalne i uczuleniowe skóry, ostre stany uczuleniowe i okres odczulania, zaostrzenie przewlekłej choroby alergicznej;
• 1 rok od zakończenia leczenia na rzeżączkę;
• 6 miesięcy od powrotu z krajów o wysokiej zachorowalności na AIDS (Afryka Środkowa i Zachodnia, Tajlandia);
• 6 miesięcy od powrotu z rejonów, gdzie endemicznie występują choroby tropikalne i malaria (jeśli nie wystąpiły w tym okresie objawy choroby);
• 2 lata od potwierdzonego wyleczenia Brucelozy i gorączki Q;
• 2 lata po przebyciu gorączki reumatycznej, jeśli nie wystąpiła przewlekła choroba serca;
• 6 miesięcy od całkowitego wyleczenia z toksoplazmozy;
• 6 miesięcy od wyleczenia mononukleozy zakaźnej;
• nietypowe zmiany skórne powodują dyskwalifikację do czasu wyjaśnienia ich przyczyny;
• ciąża i okres karmienia piersią oraz 9 miesięcy po porodzie;
• 6 tygodni po poronieniu;
• 6 miesięcy po przetoczeniu krwi i jej składników;
• 6 miesięcy po przeszczepie ludzkich komórek i tkanek;
• co najmniej 2 tygodnie po przebyciu choroby zakaźnej i uzyskaniu prawidłowych wyników badań klinicznych i laboratoryjnych;
• 2 tygodnie po przebyciu grypy, zakażenia grypopochodnego i gorączce powyżej 38oC;
• 2 tygodnie po zaprzestaniu przyjmowania antybiotyków;
• kontakt z chorobami zakaźnymi dyskwalifikuje na czas równy inkubacji danej choroby (zwykle 4 tygodnie);
• bliski kontakt w warunkach domowych z chorym na wirusowe zapalenie wątroby dyskwalifikuje na okres 6 miesięcy;
• okres pozbawienia wolności i 6 miesięcy po odbytej karze więzienia;
• Po szczepieniach:
  – 4 tygodnie od szczepienia szczepionkami z osłabionymi bakteriami i wirusami przeciw BCG, odrze, różyczce, żółtej febrze, nagminnemu zapaleniu ślinianek przyusznych, nagminnemu porażeniu dziecięcemu, durowi brzusznemu, cholerze;
  – 48 godzin od szczepienia szczepionkami z zabitymi bakteriami, riketsjami, wirusami przeciw cholerze, durowi brzusznemu, krztuścowi, durowi plamistemu, porażeniu dziecięcemu;
  – 48 godzin od szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A lub B (bez kontaktu z chorobą).
• 3 miesiące po biernym uodparnianiu surowicami odzwierzęcymi;
• 48 godzin od przyjęcia anatoksyny błonicowej i tężcowej;
• 48 godzin od przyjęcia szczepionki przeciw wściekliźnie i kleszczowemu zapaleniu mózgu, a 1 rok od kontaktu z tymi chorobami;
• Okres przyjmowania leków z wyjątkiem witamin, doustnych leków antykoncepcyjnych oraz leków hormonalnych stosowanych w okresie menopauzy, w przypadku innych leków należy uzyskać zgodę lekarza (np. zażywanie aspiryny dyskwalifikuje przez 3 dni od ostatniego zażycia);
• Wystąpienie objawów sugerujących chorobę AIDS takich jak:
  – przewlekłe powiększenie węzłów chłonnych (zwłaszcza szyjnych, karkowych, nadobojczykowych i pachowych);
  – nocne poty;
  – gorączka o niewyjaśnionej przyczynie;
  – niewyjaśniona utrata wagi ciała;
  – przewlekła biegunka.

Zazwyczaj lekka alergia nie dyskwalifikuje, jednak nie pobiera się krwi do celów leczniczych od alergików w okresie występowania objawów ani w trakcie odczulania.

Nie. Kobiety są zdyskwalifikowane czasowo jako krwiodawcy w czasie ciąży i okresu karmienia piersią, a także przez 6 miesięcy po porodzie oraz przez 6 tygodni po poronieniu.

W trakcie leczenia nadciśnienia krwi nie należy oddawać, ponieważ szereg leków ma niekorzystne działania na biorcę krwi. W okresie ustabilizowanego ciśnienia decyzja należy do kwalifikującego lekarza.

To zależy. Niektóre suplementy (np. kreatyna) nie stanowią przeszkody. Za to biorąc np. anaboliki nie można oddawać krwi. Zawsze informuj lekarza o tym, jakie środki przyjmujesz, dla ułatwienia możesz zabrać ze sobą ulotkę lub opakowanie.

Kurzajka ma etiologię (przyczynę) wirusową .Jakiekolwiek zmiany chorobowe na rękach wykluczają oddawanie krwi.

Tak, jednak nie wszędzie wystarcza sam dowód osobisty lub paszport, w niektórych krajach wymagane jest zameldowanie lub stały pobyt.

Możesz. Wystarczy mieć przy sobie dokument ze zdjęciem i – jeśli już posiadasz – legitymację Honorowego Dawcy Krwi.

Od 1 stycznia 2007 r. obowiązuje nowa ulga w podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT). To możliwość odliczenia od podstawy opodatkowania wartości honorowo oddanej krwi (na podstawie art. 26 ust. 1. pkt 9. lit. C. ustawy z dnia 26. lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych). Na potrzeby określenia wartości darowizny stosuje się przepisy o wysokości ekwiwalentu pieniężnego za pobraną krew. W praktyce powinno to wyglądać tak: w RCKIK otrzymujecie zaświadczenie o łącznej wartości honorowo oddanej krwi lub jej składników w roku 2007 oraz – bardzo ważne – zawierające formułę o przyjęciu darowizny przez obdarowanego (czyli RCKiK). Teoretycznie mogą to być dwa odrębne dokumenty (zaświadczenie o wartości oraz oświadczenie o przyjęciu) natomiast wydaje się, że z praktycznych względów będzie to jedno pismo. Dokumentu tego nie wysyłacie z PIT- em! Trzeba go trzymać w domu przez pięć lat na wypadek kontroli z Urzędu Skarbowego. Pamiętajcie też, że łączna kwota odliczeń z tego tytułu zsumowana z innymi darowiznami (na cele religijne lub pożytku publicznego) nie może przekroczyć 6% dochodu. Odliczasz max. 480 zł, bo to jest właśnie 6% Twojego dochodu.

Jak odliczyć krew od podatku pisaliśmy m.in. TUTAJ

Przede wszystkim: nie tylko możesz, ale wręcz powinieneś (powinnaś) coś zjeść, zresztą zapewne lekarz Cię o to zapyta. Na dwie godziny przed donacją należy zjeść lekki, możliwie nisko tłuszczowy posiłek. Przed donacją wypij też co najmniej pół litra wody lub innego płynu, najlepiej niegazowanego. Pamiętaj, że na 48 godzin przed donacją nie wolno spożywać żadnego alkoholu! Na dobę przed donacją nie powinno się też palić tytoniu.

Nie. Oddanie 450 ml krwi mogłoby spowodować niedotlenienie mózgu.

Kryteria dopuszczenia dawców do oddawania krwi pełnej lub jej składników
Wiek dawców:
– 18 do 65 lat
– 17 do 18 lat – po uzyskaniu pisemnej zgody rodziców lub opiekunów prawnych zgodnie z odrębnymi przepisami

W praktyce jednak zdarza się to rzadko.

To zależy od rodzaju oraz przyczyny niepełnosprawności. Tak np. upośledzenie umysłowe dyskwalifikuje całkowicie, podobnie niepełnosprawność wynikająca z zaniku mięśni. Paraliż będący następstwem wypadku może stanowić przeszkodę jedynie ze względów “technicznych” (problemy z dostaniem się na łóżko, ewentualną późniejszą pomocą przy omdleniu). Niepełnosprawność wynikająca z amputacji kończyn nie stanowi przeszkody.

Nie. Ani jednorazowe, ani wielokrotne oddawanie krwi nie powoduje, iż trzeba to powtarzać już do końca życia. Organizm nie produkuje więcej krwi, niż potrzebuje.

Oddawanie krwi nie szkodzi zdrowiu. Jeśli istnieje jakiekolwiek podejrzenie, że oddanie krwi może zaszkodzić krwiodawcy, wówczas taka osoba nie może oddać krwi – jest czasowo lub na stałe dyskwalifikowana przez lekarza. Takiej sytuacji może zapobiegać ankieta, w której potencjalni krwiodawcy odpowiadają na pytania odnośnie swojego stanu zdrowia – trzeba ją jednak uczciwie wypełnić.

W przypadku transplantacji tkanek, np. skóry – tak. Przeszczep rogówki lub opony twardej dyskwalifikuje ze względu na niebezpieczeństwo zarażenia chorobą, przeszczep narządów dyskwalifikuje ze względu na konieczność przyjmowania leków immunosupresyjnych.

Krwiodawca może uzyskać bezpłatnie wyniki badań laboratoryjnych:
– oznaczenie grupy krwi w układzie A B 0 i Rh
– pełnej morfologii krwi*,
– aktywności aminotransferazy alaninowej – ALAT**
– znaczników wirusowego zapalenia wątroby typu B i C, AIDS (HIV-1/HIV-2) oraz zakażeń kiłą.

Tak, ale najwcześniej 24 godziny po przyjęciu ostatniej tabletki.

Przyjmowanie doustnych środków antykoncepcyjnych nie dyskwalifikuje dawcy, podobnie jak np. witamin. Jednak żelazną zasadą jest informowanie lekarza o wszystkich przyjmowanych medykamentach; on bowiem podejmuje decyzję o dopuszczeniu (bądź nie) do donacji.

Tak:
– na 4 tygodnie od szczepienia szczepionkami z osłabionymi bakteriami i wirusami przeciw BCG, odrze, różyczce, żółtej febrze, nagminnemu zapaleniu ślinianek przyusznych, nagminnemu porażeniu dziecięcemu, durowi brzusznemu, cholerze;
– na 48 godzin od szczepienia szczepionkami z zabitymi bakteriami,
– riketsjami, wirusami przeciw cholerze, durowi brzusznemu, krztuścowi, durowi plamistemu, porażeniu dziecięcemu, przeciw grypie, przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A lub B (bez kontaktu z chorobą);
– na 3 miesiące po biernym uodparnianiu surowicami odzwierzęcymi;
– na 48 godzin od przyjęcia anatoksyny błonicowej i tężcowej;
– na 48 godzin od przyjęcia szczepionki przeciw wściekliźnie i kleszczowemu zapaleniu mózgu.

Zabieg pobrania krwi lub jej składników jest bezbolesny. Niektórzy mogą odczuwać chwilowy dyskomfort (bo bólem tego nazwać nie sposób) podczas wprowadzania igły do żyły, nie trwa to dłużej niż ułamek sekundy. Po oddaniu krwi również nie powinno być żadnych przykrych doznań pod warunkiem zastosowania się do wskazań pielęgniarek, czyli np. odpowiednio długiego utrzymywania opatrunku.

Nie wolno oddawać krwi w czasie miesiączki. Krew można oddać najwcześniej 3 dni po zakończeniu krwawienia.

Należy odczekać pół roku. Jeżeli zwierzę nie było szczepione na wściekliznę lub nie wiemy czy było, należy skontaktować się z lekarzem.

Minimum 50 kg, gdyż ilość pobranej krwi (450 ml) musi być mniejsza niż 10% ogólnej ilości krwi w organizmie.

Częstotliwość pobierania krwi lub jej składników od dawców krwi reguluje Załącznik nr 2. do do Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 18 kwietnia 2005 r. w sprawie warunków pobierania krwi od kandydatów na dawców krwi i dawców krwi (Dz. U. z dnia 9 maja 2005 r.)

Generalna zasada brzmi: okres karencji zależy od rodzaju ostatniej donacji. Jeżeli mężczyzna oddał krew pełną, to kolejną donację (niezależnie, czy będzie to znów krew pełna, czy np. płytki) może odbyć najwcześniej po 57 dniach. I odwrotnie: jeśli oddał płytki, to płytki, pełną lub osocze będzie mógł oddać najwcześniej po czterech tygodniach. W szczególnie uzasadnionych wypadkach okres karencji może ulec skróceniu, ale o tym zawsze decyduje lekarz.

W skrócie:
– kobiety 4 razy w ciągu roku obrachunkowego (dot. krwi pełnej)
– mężczyźni 6 razy w ciągu roku obrachunkowego (dot. krwi pełnej)

Jeżeli w leczeniu były stosowane antybiotyki, to należy odczekać 2 tygodnie od zakończenia kuracji. Jeżeli leczenie odbywało się bez antybiotyków, po zagojeniu się ran lekarz ocenia sytuację i sam decyduje o dopuszczeniu do donacji.

Tę kwestię reguluje rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 19. stycznia 2006 r. w sprawie równoważnej ilości innych składników krwi, których oddanie umożliwia dawcy otrzymanie tytułów i odznak honorowych (pełne brzmienie poniżej). Należy wiedzieć, że tzw. przeliczniki zmieniają się co jakiś czas, np. kilka lat temu jedna donacja płytkowa opowiadała 740 ml krwi pełnej, teraz jedna donacja płytkowa to 500 ml. W praktyce stosuje się przelicznik obowiązujący w dniu donacji a nie w dniu przeliczania. Obecne rozporządzenie zaczęło obowiązywać 3. lutego 2006 roku.

Przykład: dawca oddał cztery razy płytki w roku 2005 i dwa razy po 3 lutego 2006.
a) 4 x 740 ml = 2960 ml czyli 2,96 l
b) 2 x 500 ml = 1000 ml czyli 1 l

Z tego wynika, że po przeliczeniu dawca oddał łącznie 3,96 l krwi pełnej.

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 19 stycznia 2006 r. w sprawie równoważnej ilości innych składników krwi, których oddanie umożliwia dawcy krwi otrzymanie tytułów i odznak honorowych (Dz. U. z dnia 9 lutego 2006 r.)

Na podstawie art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi (Dz. U. Nr 106, poz. 681, z 1998 r.,

Nr 117, poz. 756, z 2001 r. Nr 126, poz. 1382 oraz z 2003 r., Nr 223, poz. 2215) zarządza się, co następuje:

§ 1. Równoważnymi ilościami składników krwi odpowiadającymi jednemu litrowi oddanej krwi uprawniającymi do tytułu i odznaki honorowej “Zasłużony Honorowy Dawca Krwi” oraz umożliwiającymi otrzymanie odznaki “Honorowy DawcaKrwi – Zasłużony dla Zdrowia Narodu” są:
1) 3 litry osocza;
2) 2 donacje krwinek płytkowych, pobranych przy użyciu separatora komórkowego;
3) 0,5 donacji krwinek białych, pobranych przy użyciu separatora komórkowego;
4) 2 jednostki krwinek czerwonych, pobranych przy użyciu separatora komórkowego.

§ 2. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Można oddać pełną krew lub jedynie niektóre jej składniki. Metody pobierania krwi:
– metoda konwencjonalna: dawca oddaje krew pełną w ilości 450 mililitrów, mężczyźni co 8 tygodni, kobiety co 12 tygodni,
– metoda plazmaferezy automatycznej: dawca oddaje tylko osocze (plazmę) w ilości 600 ml w odstępach nie krótszych niż 2 tygodnie
– metoda cytaferezy: dawca oddaje tylko wybrane elementy komórkowe krwi (płytki; trombafareza, krwinki białe – leukafareza) w odstępach nie krótszych niż 4 tygodnie.

Jeżeli po wykonaniu badań wirusologicznych wynik jest dodatni, placówka publicznej służby krwi wysyła zawiadomienie pocztą. Stąd tak ważna jest każdorazowa aktualizacja adresu. Krwiodawca proszony jest o osobiste odebranie wyników i kierowany do odpowiedniej placówki służby zdrowia. Nie może wyników odebrać inna osoba, nie informuje się o nich przez telefon.

Wyniki badań można odebrać w dniu oddania krwi (morfologia); wcześniej warto zaznaczyć, że chcesz je otrzymać. Wyniki badań wirusologicznych zazwyczaj można odebrać po paru dniach do dwóch tygodni. Można też poprosić o dostarczenie ich pocztą.

Osoba, która posiada tytuł “Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi” i przedstawi legitymację “Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi”, przysługuje bezpłatne zaopatrzenie w leki:
a) objęte wykazami leków podstawowych i uzupełniających do wysokości limitu,
b) leki, które zasłużony honorowy dawca krwi może stosować w związku z oddawaniem krwi, na podstawie recepty wystawionej przez lekarza ubezpieczenia zdrowotnego albo felczera ubezpieczenia zdrowotnego lub lekarza albo felczera nie będącego lekarzem albo felczerem ubezpieczenia zdrowotnego, jeżeli posiada uprawnienia do wykonywania zawodu oraz zawarł z oddziałem wojewódzkim Funduszu umowę upoważniającą go do wystawiania takich recept.

Receptę dla tych osób może wystawić lekarz ubezpieczenia zdrowotnego albo felczer ubezpieczenia zdrowotnego lub lekarz albo felczer nie będący lekarzem albo felczerem ubezpieczenia zdrowotnego, jeżeli posiada uprawnienia do wykonywania zawodu oraz zawarł z oddziałem wojewódzkim Funduszu umowę upoważniającą go do wystawiania takich recept. Osoby uprawnione obowiązane do okazania lekarzowi albo felczerowi wystawiającemu receptę dokumentu potwierdzającego przysługujące uprawnienie. Natomiast osoba przedstawiająca receptę do realizacji jest obowiązana do okazania dokumentu osoby uprawnionej potwierdzającego jej uprawnienie.

Podstawa prawna: art. 5 Ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. 04. Nr 210, poz. 2135).

źródło: www.mz.gov.pl

Odznaka honorowa “Zasłużony Honorowy Dawca Krwi” III stopnia, nadawana honorowemu dawcy krwi:
1) kobiecie, która oddała w dowolnym okresie co najmniej 5 litrów krwi lub odpowiadającą tej objętości ilość innych jej składników
2) mężczyźnie, który oddał w dowolnym okresie co najmniej 6 litrów krwi lub odpowiadającą tej objętości ilość innych jej składników

Odznaka honorowa “Zasłużony Honorowy Dawca Krwi” II stopnia, nadawana honorowemu dawcy krwi:
1) kobiecie, która oddała w dowolnym okresie co najmniej 10 litrów krwi lub odpowiadającą tej objętości ilość innych jej składników
2) mężczyźnie, który oddał w dowolnym okresie co najmniej 12 litrów krwi lub odpowiadającą tej objętości ilość innych jej składników

Odznaka honorowa “Zasłużony Honorowy Dawca Krwi” I stopnia, nadawana honorowemu dawcy krwi:
1) kobiecie, która oddała w dowolnym okresie co najmniej 15 litrów krwi lub odpowiadającą tej objętości ilość innych jej składników
2) mężczyźnie, który oddał w dowolnym okresie co najmniej 18 litrów krwi lub odpowiadającą tej objętości ilość innych jej składników

Do niedawna rozróżniano je odpowiednio na Odznakę Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi I stopnia, II stopnia, III stopnia. 

Tak, jeśli nie używasz żadnych leków, a tylko stosujesz dietę.

Nie. Osoba z dodatnim wynikiem przeciwciał anty HCV nie może oddawać krwi.

– Najczęstszym rodzajem donacji jest pobranie krwi pełnej. Standardowo pobiera się około 450 mililitrów krwi. Zabieg pobierania trwa czas trwania donacji od 5 do 8 minut.
– Donacja osocza: specyfika zabiegu wpływa na jego czas, który wynosi zwykle ok. 30 minut.
– Pobieranie leukocytów i płytek krwi: zabieg trwa od 30 do 90 minut.
– Czas ten jest uwarunkowany specyfikacją procesu, w jakim przebiega dany zabieg.
– Dokładny czas donacji krwi pełnej jest indywidualny. Na czas ten mogą mieć wpływ takie czynniki jak ciśnienie tętnicze krwi, pozycja w trakcie donacji, “jakość” naczyń żylnych.

Jednakże pamiętajmy, iż oddanie krwi to nie jest wyścig.

Zanim udasz się do centrum krwiodawstwa musisz pamiętać o kilku ważnych rzeczach. Sprawdź czy możesz zostać dawcą, zapoznaj się z wytycznymi, które mówią, kto może a kto nie może oddawać krwi. Podjąłeś już decyzje, więc zaplanuj ten dzień:
– sprawdź, w jakie dni i w jakich godzinach jest czynny punkt/stacja, w którym chcesz oddać krew;
– wybierz dzień, przed którym będziesz mógł wypocząć (wyspać się);
– koniecznie zjedz posiłek ; unikaj pokarmów zawierających dużą ilość tłuszczu;
– idź do punktu/stacji; jeżeli wybierasz się po raz pierwszy zabierz ze sobą kogoś do towarzystwa, poczujesz się pewniej a przede wszystkim bezpieczniej;
– po oddaniu krwi zastosuj się do poleceń personelu (odpocznij kilkanaście minut w stacji, skorzystaj z posiłku, wypij słodką kawę/herbatę/czekoladę);
– skorzystaj z dnia wolnego, jaki przysługuje Ci w dniu oddania krwi;
– unikaj nadmiernego obciążenia ręki, z której pobrano krew;
– jedz regularnie posiłki; pamiętaj, aby dieta była bogatsza w węglowodany tego dnia, jedz czekoladę;
– dużo odpoczywaj. Pamiętaj, że nie jesteś maszyną. Oddanie krwi jest obciążeniem dla Twojego organizmu;
– unikaj szybkiej zmiany pozycji z leżącej na stojącą, najpierw usiądź dopiero po chwili wstawaj;
– staraj się nie wykonywać obciążających prac domowych;
– unikaj wysiłku fizycznego. Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości, zawsze pytaj personel stacji. To najlepszy i najpewniejszy sposób uzyskania fachowych i wyczerpujących informacji.

Tak, jednak autotransfuzja jest związana z zabiegami operacyjnymi, zatem należy odczekać 6 miesięcy.

Nie, ale ostateczną decyzję podejmuje lekarz.

Nie. Dyskwalifikacja z powodu retinoblastomy jest dyskwalifikacją stałą.

WZW typu B, WZW typu C, żółtaczka pokarmowa oraz każda żółtaczka o niejasnej etiologii są powodem dyskwalifikacji stałej.

Tak, ale najwcześniej sześć miesięcy od momentu uzyskania jałowych wyników posiewów.

Istnieją dwie bezpieczne procedury pobrania materiału przeszczepowego:
a) możliwość pobrania materiału przeszczepowego bez konieczności zastosowania znieczulenia ogólnego, co mniej obciąża dawcę.
b) możliwość przeprowadzenia procedury w trybie ambulatoryjnym tzn. dawca zgłasza się do Kliniki Hematologicznej (Ambulatorium Cytaferazy) tylko na czas przeprowadzenia zabiegu.

Procedura jest mało inwazyjna i niebolesna, polega tylko na założeniu wkłuć do żył w okolicy zgięcia łokciowego. Liczba separacji koniecznych do uzyskania materiału na jeden przeszczep wynosi od 1 do 2 zabiegów. Taki zabieg trwa od 3 do 4 godzin, w tym czasie dawca siedząc wygodnie w fotelu może oglądać telewizję. Liczba komórek szpiku pobranych od dawcy jest niewielka – stanowi około 1/10 jego szpiku, która szybko zostanie odbudowana. Cała procedura nie stanowi zagrożenia dla zdrowia potencjalnego dawcy. Pewnym obciążeniem jest natomiast fakt podawania czynnika wzrostowego (G-CSF). Dawca otrzymuje 2 x dziennie podskórnie czynnik wzrostowy, który podnosi liczbę komórek układu krwiotwórczego.

Szpiku nie można oddać do banku tak jak się oddaje krew. Może on zostać pobrany tylko dla konkretnego pacjenta, który ma takie same antygeny zgodności tkankowej. Może się tak zdarzyć, że zostaniesz poproszony o oddanie szpiku kilkakrotnie. Może być i tak, że nie oddasz go nigdy. Wszystko zależy od tego, jaki jest układ antygenów pacjentów poszukujących dawców szpiku.